Ana SayfaHaberNietzsche de mi İntihal Etti?

Nietzsche de mi İntihal Etti?

H. İbrahim Türkdoğan’ın “Nietzsche, Stirner’in Plagiyatörü mü?” başlıklı yazısıyla ilgili 11.04.2004 tarihinde ZAMAN Gazetesinin TURKUAZ ekinde aşağıdaki haber yayımlandı.

Hakkında 28 dilde 4 binden fazla kitap yazılan ve halen her yıl en az 100 kitaba konu olan Nietzsche, en az düşünceleri kadar şiirsel üslubuyla da dikkatleri üzerine çekmiş bir filozof. Son günlerde onu tartışmaların odağına taşıyan ise düşüncelerinin yanı sıra Karizma dergisinde çıkan bir makale. Makalenin yazarı İbrahim Türkdoğan, Nietzsche’nin düşüncelerinin, bir başka filozof olan Stirner’den müntehil olduğunu iddia ediyor.

Türkdoğan’a göre bir filozofun diğer bir filozoftan ya da düşünürden etkilenmesinde bir sorun olmayabilir, ama etkilenen, etkilendiği ya da intihal yaptığı düşünürden hiç bahsetmemiş, ona atıfta bulunmaktan ısrarla geri durmuş ise o zaman bir sorun var demektir.

Alman yazar Kurt Tucholsky “Bana neye ihtiyacın olduğunu söyle, sana hemen bir Nietzsche özdeyişi söyleyeyim.” der. Nietzsche, düşüncelerini şiirsel bir dilde özlü sözlerle dile getiren sıra dışı bir filozoftur. Ve yine Nietzsche; düşünceleri, temellendirmeye çalıştığı yeni ahlak anlayışının yanı sıra üslubu ile de geniş kitlelerin dikkatini çekmiş, çok beğenilmiş, çok tartışılmış, hakkında sayısız kitap yazılmış bireysel anarşizmin kurucu filozoflarından. Ünlü Alman felsefeci yapıtları ve sıra dışı düşünceleri yanında ölümünden kısa bir süre sonra dillendirilmeye başlanan ve hâlâ tartışılan iddialarla tekrar gündeme geliyor. Karizma dergisinin yeni sayısında yayınlanan İbrahim Türkdoğan imzalı makalede Nietzsche’nin Stirner’in playigatörü (müntehil-aşırmacı) olduğu iddia ediliyor. Türkdoğan; Nietzsche’nin “Biricik ve Mülkiyet”i kitabının yazarı ve ‘bireyci anarşizm’in kurucu ve savunucularından olan Stirner’den etkilendiği ve hatta o depresif nöbetlerinin ilkini Stirner’in eserini okuduktan sonra geçirdiğini söylüyor. Filoloji alanında eğitimini sürdürme kararı alan genç Nietzsche, sömestr tatilini geçirmek için Berlin’e okul arkadaşı Hermann Mushacke’ye gider. 1-17 Ekim 1965 tarihleri arasında yanında kaldığı arkadaşının babası Eduard Mushacke, Stirner’in yakın dostudur. Ve ünlü filozofun hayatı ile ilgili bir inceleme kaleme alan Laska’ya göre arkadaşının evinde Stirner’in “Biricik ve Mülkiyet” kitabını okuyan Nietzsche etkisinde kalır ve ilk histerik nöbetini bu sebeple geçirir. Türkdoğan’ın Laska’dan aktardığına göre Nietzsche 19 Ekim 1865’te Eduard’a yazdığı mektupta “Yüz yıl önce bugün öğrenci Wolfgang Goethe üniversiteye kaydolmuştu. Bizim de bir yüzyıl sonra kaydımızın anılacağına dair kibirsiz bir ümidimiz var… Bunun aracılığıyla senin adın ölümsüz olacaktır.” demektedir. Türkdoğan, Nietzsche’nin 20 Ekim’de ilk krizini yaşaması ve felsefeye başlamasından yola çıkarak, Nietzsche’nin Stirner’i okuduğunu ve ağır bir depresyon geçirecek kadar etkilendiğini söylüyor. Türkdoğan’ın eleştirdiği nokta ise Nietzsche’nin hiçbir şekilde Stirner’den bahsetmemesi. Soruyoruz “Nietzsche’nin Stirner’den etkilenmesinin ne gibi önemi ve sonuçları var?” diye; Türkdoğan’dan ‘birçok büyük filozofun Stirner’den etkilendiğini fakat bunu söylemedikleri’ni öğreniyoruz. Türkdoğan, Stirner’in hemen hemen aynı şeyleri savundukları bireyci anarşistler tarafından felsefenin kötü çocuğu olarak yaftalanmasını bir felsefeci olarak kabullenemediğini söylüyor. Felsefeciler ise böyle bir tartışmayı çok fazla önemsememek gerektiğini, felsefecilerin birbirlerinin düşünceleri ve yapıtlarında etkilenmelerinin çok doğal olduğunu söylüyor. Hilmi Yavuz böyle intihal iddialarının artık yersiz olduğunu vurguluyor. Nietzsche hakkında her yıl dünya genelinde 100 kitabın çıktığına dikkat çeken Oruç Aruoba ise böyle bir tartışmanın Nietzsche’ye hiçbir zararı olmayacağı gibi Stirner’e de hiçbir katkısı olamayacağını söylüyor. Ahmet İnam ise bu tür tartışmaları yersiz bulduğunu belirterek, “İnsanlar düşüncelerden-hayattan-insanlardan etkilenirler; ama özgün düşünceler üretebilirlerse filozof olurlar. Ve ona göre Nietzsche bunu başarmış bir filozoftur,” şeklinde konuşuyor.

GÜLİZAR BAKİ

Editör (CMD)
Editör (CMD)http://www.felsefehayat.net
Yazılarını Mavi Melek Edebiyat Topluluğu, Düşünbil gibi dergilerde yayınlama fırsatı buldu. FOL Kitap öncülüğünde bazı kitapların hazırlanmasında görev aldı. Bu kitaplardan bazıları "Sorunsallıkta Yaşamak", Jan Patočka, Plotinos, "Tanrı, Ruh ve Mit", Henri Bergson. 2009 yılından bu yana felsefehayat.net'in (kurucu) editörlüğünü sürdürmektedir.

BAŞLIKLAR

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

DİĞER YAZILAR

Dahası - Ötekiler - BAŞKASI

Oğuz Atay’ın Evi de Tutunamadı

‘Tutunamayanlar’ın yazıldığı o binadan bir süredir balyoz sesleri geliyor. İçerisi tamamen boş, muhtemelen tamamen yıkılacak. Yerine en azından üç beş kat fazlasıyla, daire ederlerinin...

Hoşgörü ve İnsan Üstüne

Diğer-ler-ini hoş görme davranışı, Hristiyanlığın ve diğer dinlerin ortak kaygısını oluşturur. Ortalama ahlakın emrettiği şeylerden sadece biri. Ayrıca zayıflığı ve acizliği simgeliyor. Kavramın çıkış...

Halkın ve Toplumun İhtiyaçları

İnsanlar, tüm zorlanmalara rağmen medeniyetin taşınmasını sağladı ve medeniyetin yan ürünü olan uygarlık, geçmişten bugüne var olmaya çalışıyor. Medeniyet denilen mefhum, nitelikli bilginin insanlar...

Ün

Yaptığı iyiliği başkaları duysun diye, kendisine daha fazla değer verilsin diye yapan, doğruluğu dillerde dolaşmak koşuluyla doğru olan adamdan pek hayır gelmez. Gredo che'I resto...

Sebeb-i Telif

Başkalarının aşkıyla başlıyor hayatımız yaprakla yağmurun aşkı meselâ kim olsa serpilen coşturuyor bizi imreniyoruz başkalarının mahvına. Yağmur mahvoluyor çarparak kendini parçalıyor mâşukunun açılan kıvrımında yaprak dirimle irkiliyor nazlı ve mağrur silkiniyor...

Obsesyon Hakkında Notlar

Varlıklar arasında kurulmuş olan sempati alanı, tesirlerin akışını sağlayan bir ortamdır. Bedenli veya bedensiz, her varlık bir diğeri ile bu ortam sayesinde tesir alışverişini...

Biyolojinin Felsefi Temeli

John Scott Haldane (1860–1936) İngiltereli bir biyologdu, New College Oxford’da ders veriyordu ve Birmingham’daki Madencilik Araştırma Laboratuvarı’nın yöneticisiydi. Biyolojinin Felsefi Temeli (1931), Dublin Üniversitesi’nde...

Gözlerimi Kapatıyorum

gözlerimi kapatıyorum sakın sigara içme söz vermiştin hatırlıyorum bütün benliğinle içmemeliyim demiştin gözlerimi kapatıyorum sakın sigara içme dudaklarının dumanla sevişmesini kıskanıyorum gözlerimi kapatıyorum kovalarken ölüm bizi nikotin cennetinde her yerini arzuluyorum gözlerimi kapatıyorum sakın sigara...

“Duygular Yada Ruh Halleri” Bir ‘Katarsis’ Felsefesi

“Duygular ya da Ruh Halleri” Hakkında Duygular ya da Ruh Halleri, ilk başlarda okumakta zorlandığım sıkıcı bir metin gibi görünse de, metin ilerledikçe Descartes’in satır...

Ecco Homo

Bu yakında insanlığın karşısına, şimdiye dek ona yöneltilmiş en çetin istekle çıkacağımı göz önüne alarak, önce kim olduğumu söylemeyi gerekli buluyorum. Aslında bilinmeliydi bu:...

Hayat Dediğin Nedir ki be Salim: Ruhuna El-Fatiha De Gitsin!

Birileri konuşuyordu. Sürekli bir ses makinesi. Sessizlik iyiydi oysa. Tabii Salim’e göre. Çığlıklar büyüyor sanki fırtına öncesi sessizlik gibi tehlikeli bir sürprizi besliyordu: tanrı...

Derrida: “Görmek” ve “Dokunmak” Hakkında

...Düşüneyim bir. Daha evvel görmek ve dokunmakla ilgili söylediğimiz şeye geri dönersek. Görmek ve konuşmak ve görmek ve dokunmak... Görür görmez derin bir meditasyona...

Unut Gitsin

Yas mas tutma sevgilim, öldüğüm zaman. Toprakta böceklere güldüğüm zaman Duyurunca, paslı sesiyle, ölüp gittiğimi, bir çan... Yas mas tutma sevgilim, öldüğüm zaman Çürüyen gövdem gibi, yitip gitsim...

Benlik Kavramı

Benlik veya ‘ben’ kavramı üzerinde hem psikologlar hem de filozoflar değişik fikirler yürütmüşlerdir. Sigmund Freud (1856 – 1939) psikolojisinde ben kavramının karşılığı ego sözüdür....

Helter Skelter

Helter Skelter 2004 yılına ait bir Amerikan TV projesi. Film, suç ve dram özelliğiyle Charles Manson ve ailesinin cinayetlerini ve dönemin 68 olaylarının Amerikan...