Ana SayfaHaberNietzsche de mi İntihal Etti?

Nietzsche de mi İntihal Etti?

H. İbrahim Türkdoğan’ın “Nietzsche, Stirner’in Plagiyatörü mü?” başlıklı yazısıyla ilgili 11.04.2004 tarihinde ZAMAN Gazetesinin TURKUAZ ekinde aşağıdaki haber yayımlandı.

Hakkında 28 dilde 4 binden fazla kitap yazılan ve halen her yıl en az 100 kitaba konu olan Nietzsche, en az düşünceleri kadar şiirsel üslubuyla da dikkatleri üzerine çekmiş bir filozof. Son günlerde onu tartışmaların odağına taşıyan ise düşüncelerinin yanı sıra Karizma dergisinde çıkan bir makale. Makalenin yazarı İbrahim Türkdoğan, Nietzsche’nin düşüncelerinin, bir başka filozof olan Stirner’den müntehil olduğunu iddia ediyor.

Türkdoğan’a göre bir filozofun diğer bir filozoftan ya da düşünürden etkilenmesinde bir sorun olmayabilir, ama etkilenen, etkilendiği ya da intihal yaptığı düşünürden hiç bahsetmemiş, ona atıfta bulunmaktan ısrarla geri durmuş ise o zaman bir sorun var demektir.

Alman yazar Kurt Tucholsky “Bana neye ihtiyacın olduğunu söyle, sana hemen bir Nietzsche özdeyişi söyleyeyim.” der. Nietzsche, düşüncelerini şiirsel bir dilde özlü sözlerle dile getiren sıra dışı bir filozoftur. Ve yine Nietzsche; düşünceleri, temellendirmeye çalıştığı yeni ahlak anlayışının yanı sıra üslubu ile de geniş kitlelerin dikkatini çekmiş, çok beğenilmiş, çok tartışılmış, hakkında sayısız kitap yazılmış bireysel anarşizmin kurucu filozoflarından. Ünlü Alman felsefeci yapıtları ve sıra dışı düşünceleri yanında ölümünden kısa bir süre sonra dillendirilmeye başlanan ve hâlâ tartışılan iddialarla tekrar gündeme geliyor. Karizma dergisinin yeni sayısında yayınlanan İbrahim Türkdoğan imzalı makalede Nietzsche’nin Stirner’in playigatörü (müntehil-aşırmacı) olduğu iddia ediliyor. Türkdoğan; Nietzsche’nin “Biricik ve Mülkiyet”i kitabının yazarı ve ‘bireyci anarşizm’in kurucu ve savunucularından olan Stirner’den etkilendiği ve hatta o depresif nöbetlerinin ilkini Stirner’in eserini okuduktan sonra geçirdiğini söylüyor. Filoloji alanında eğitimini sürdürme kararı alan genç Nietzsche, sömestr tatilini geçirmek için Berlin’e okul arkadaşı Hermann Mushacke’ye gider. 1-17 Ekim 1965 tarihleri arasında yanında kaldığı arkadaşının babası Eduard Mushacke, Stirner’in yakın dostudur. Ve ünlü filozofun hayatı ile ilgili bir inceleme kaleme alan Laska’ya göre arkadaşının evinde Stirner’in “Biricik ve Mülkiyet” kitabını okuyan Nietzsche etkisinde kalır ve ilk histerik nöbetini bu sebeple geçirir. Türkdoğan’ın Laska’dan aktardığına göre Nietzsche 19 Ekim 1865’te Eduard’a yazdığı mektupta “Yüz yıl önce bugün öğrenci Wolfgang Goethe üniversiteye kaydolmuştu. Bizim de bir yüzyıl sonra kaydımızın anılacağına dair kibirsiz bir ümidimiz var… Bunun aracılığıyla senin adın ölümsüz olacaktır.” demektedir. Türkdoğan, Nietzsche’nin 20 Ekim’de ilk krizini yaşaması ve felsefeye başlamasından yola çıkarak, Nietzsche’nin Stirner’i okuduğunu ve ağır bir depresyon geçirecek kadar etkilendiğini söylüyor. Türkdoğan’ın eleştirdiği nokta ise Nietzsche’nin hiçbir şekilde Stirner’den bahsetmemesi. Soruyoruz “Nietzsche’nin Stirner’den etkilenmesinin ne gibi önemi ve sonuçları var?” diye; Türkdoğan’dan ‘birçok büyük filozofun Stirner’den etkilendiğini fakat bunu söylemedikleri’ni öğreniyoruz. Türkdoğan, Stirner’in hemen hemen aynı şeyleri savundukları bireyci anarşistler tarafından felsefenin kötü çocuğu olarak yaftalanmasını bir felsefeci olarak kabullenemediğini söylüyor. Felsefeciler ise böyle bir tartışmayı çok fazla önemsememek gerektiğini, felsefecilerin birbirlerinin düşünceleri ve yapıtlarında etkilenmelerinin çok doğal olduğunu söylüyor. Hilmi Yavuz böyle intihal iddialarının artık yersiz olduğunu vurguluyor. Nietzsche hakkında her yıl dünya genelinde 100 kitabın çıktığına dikkat çeken Oruç Aruoba ise böyle bir tartışmanın Nietzsche’ye hiçbir zararı olmayacağı gibi Stirner’e de hiçbir katkısı olamayacağını söylüyor. Ahmet İnam ise bu tür tartışmaları yersiz bulduğunu belirterek, “İnsanlar düşüncelerden-hayattan-insanlardan etkilenirler; ama özgün düşünceler üretebilirlerse filozof olurlar. Ve ona göre Nietzsche bunu başarmış bir filozoftur,” şeklinde konuşuyor.

GÜLİZAR BAKİ

Editör (CMD)
Editör (CMD)http://www.felsefehayat.net
Yazılarını Mavi Melek Edebiyat Topluluğu, Düşünbil gibi dergilerde yayınlama fırsatı buldu. FOL Kitap öncülüğünde bazı kitapların hazırlanmasında görev aldı. Bu kitaplardan bazıları "Sorunsallıkta Yaşamak", Jan Patočka, Plotinos, "Tanrı, Ruh ve Mit", Henri Bergson. 2009 yılından bu yana felsefehayat.net'in (kurucu) editörlüğünü sürdürmektedir.

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

DİĞER YAZILAR

Dahası - Ötekiler - BAŞKASI

Yaşantının Ahlaka Musallatı: Filozofça Olan Üstüne Bir Deneme

Saygıdeğer Burhanettin Tatar; Doktora öğrencinize ithafen kaleme aldığınız Sunuş’a dair birkaç anekdot paylaşmak istiyorum. İlham için nezdinizde öğrencinize ve bizzat size teşekkür ediyorum. Öncelikle yazışmamızın hiç...

Hiç(lik) Üzerine

Bütün çağlarda en bilge kişiler yaşam üzerinde aynı yargıya varmışlardır: O değersizdir. (Nietzsche, Putların Alacakaranlığı, Sokrates Sorunu) Hiçliği düşündünüz mü hiç? Böyle bir şeyin olasılığını hiç...

Karanlık Cennet‏

Bir noktanın içerisinde zaman hızla ilerliyor bu noktaya ait canlılar yeniden doğuyor ve yeniden ölüyorlardı. Doğuşlar ve Ölümler. Onlar yaşamak isteğiyle mum gibi eriyorlardı,...

Ölü Deniz Parşömenleri İnternette

20. yüzyılın en önemli arkeolojik buluşlarından biri olarak kabul edilen Ölü Deniz Parşömenleri'nin bir bölümüne artık internetten ulaşmak mümkün. Yazılmalarının üzerinden iki bin yıl ve...

Darağacındaki İlk Kadının 82 Yıllık Sırrı

TBMM kararıyla idam edilen ilk kadın olarak tarihe geçen Isparta’nın Sütçüler ilçesine bağlı Darıbükü köyünden Hasan Kızı Fatma’nın, üç kadınla birlikte işlediği akıl almaz...

Hakikatin Kucağında Doğan İnsan

İnsan çamurdan yaratıldı, çamur ise su ve toprağın ruhla bir araya gelmesidir. Toprak arzudur, demek ki insan arzudan yaratıldı. İnsan alma arzusuyla yaratıldı: Bu...

Felsefe Şeytanla Muhabbettir

Mantık, bilim felsefesi, bilgi teorisi başta olmak üzere, felsefe tarihi, kültür felsefesi ve ahlak felsefesi alanlarında çalışmalarını sürdüren Prof.Dr. Ahmet İnam, Türkiye Felsefe Derneği...

Bir Adadan Ayrılmak

Evin kadını Tavukları salıyor. Kümes yaptıkları yerdeki Alabora teknede hapsolmuş hava Çıplak gözle görülüyor. Aklından geçeni biliyorum Dantel giysinin içinde senin. Kuşluk yemeği. Evin kadını, Tam şunu söylemek için, Hiç ipucu bırakmadık. Ferdinand, Miranda, Katıksız...

Benim Partal Prensim: Şarlo

Polisten kaçayım derken bastonuyla yakaladığı tramvaya atlayıp burun buruna geldiği bir hanımefendiye şapkasıyla selam verecekken başka bir beyfendiye dirseğini yanlışlıkla geçiriverdiği için özür dilemek...

Dünya Felsefe Günü Etkinlikleri Başladı

Her yıl kasım ayının üçüncü perşembe günü kutlanan Dünya Felsefe Günü, Aktif Felsefe şubelerinde çeşitli etkinliklerle kutlanacak. Aktiffelsefe’den yapılan açıklamada, felsefenin önemine dikkat çekildi. Açıklamada,...

Yabancılaşan İnsanlık

Yabancılaşma kavramının Sosyolojik, Ekonomik, Kültürel ve Psikolojik olarak tanımlanabilecek olan dört farklı boyutu vardır. Ancak bu boyutlar iç-içe geçmiş durumda, karmaşık ve girift bir...

Yasalara Dair

Adalet için yaratıldığımız ve adaletin insanoğlunun görüşünde değil, Doğa’da temellendiği, filozofların tartışmalarından çıkan en önemli/değerli gerçek olmalı. Bu gerçek, insan, insanoğlunun kardeşliği ve birliği...

Tanrılar Üstüne

En az bildiğimiz şeyler tanrılaşmaya en elverişli olanlardır. Onun içindir ki Yunanlıların, biz insanları tanrılaştırmalarına bir türlü akıl erdiremem. Ben kendi hesabıma yılana, köpeğe,...

Bir Mizaç Problemi

ayın 17'sinin gecesi bütün gece boyunca radyo çaldım komşular alkış tuttu ev sahibem ise kapıyı çalıp şöyle dedi LÜTFEN LÜTFEN LÜTFEN ARTIK BURADAN TAŞIN, çarşafları kirletiyorsun sonra o kan nereden geliyor? asla çalışmıyorsun uzanıp radyo ile...

Yaradılışımdan Savaşçıyım Ben!

Savaşa gelince, o başka şeydir. Yaradılışımdan savaşçıyım ben. İçgüdüdür bende saldırmak. Düşman olabilmek, düşman olmak, –bunun için güçlü bir yaradılış gereklidir belki de; en...