Anahtar Kelimeler: Modernite, Şizofreni, Kapitalizm, Şiddet
Vaka: Fight Club filmi ışığında “Modernite” kavramına bakış.

Tanımlar

Modernite, 18.yy aydınlanma felsefesiyle başlayan, geleneksel değerlerden kopuk, sanayi toplumunun öngördüğü toplumsal örgütlenme biçimi. Bütün gelişmeleri anası ve teknolojik devrimi de içine alan bu süreç çok yönlüdür.

Şizofreni: Düşünüş, duyuş ve davranışlarda önemli bozuklukların görüldüğü, hastanın kişiler arası ilişkilerden ve gerçeklerden uzaklaşarak kendi dünyasında yaşadığı, genellikle gençlik çağında başlayan bir beyin hastalığıdır.

Kapitalizm: Özel mülkiyetin, üretim araçlarının büyük bölümüne sahip olduğu ve işlettiği; yatırım, gelir dağılımı, üretim, mal ve hizmet fiyatlarının arz ve talebin buluştuğu piyasa ekonomisi tarafından belirlendiği sosyal ve ekonomik sistemdir.

Vaka Hakkında

Fight Club; 1999 yapımı olan bir David Fincher filmi, başrollerde Brad Pitt, Edward Norton ve Helena Bonham Carter rol almıştır. Film, Chuck Palahniuk’un uzak olmayan bir gelecekte geçen ve kafası karışık genç bir erkeği konu alan romanından yola çıkılarak çekilmiştir. Modern toplumda şizofreniye sürüklenen bir gencin sıra dışı hikayesini anlatır. Filmin kurgusu, gerçekdışı bir zihinsel aktiviteden müteşekkildir.

Modern toplumda insanlar yalnızlaşır çünkü kapitalist toplumdaki insan ilişkileri, maddi dünyaya ait varsayımlardan ve beklentilerden oluşur. Kişi tam anlamıyla “birey” olamadan toplumsal ya da grupsal birtakım etkinliklerle kendisini bu illüzyona dâhil eder. İllüzyonun kendisi ne toplumdur ne de birey, illüzyon, modernitenin sunduğu nimetlerin oluşturduğu “gerçek dışı” dünyadır. İşte bu durumun bir film karesinde nasıl vücut bulduğunu hep birlikte göreceğiz.

Tyler Durden, maddi dünyanın veya eşyanın gereksizliğinden yakınan bir kişiliğe sahiptir, herhangi bir mesleğe, sınıfa ya da insan hayatına saygısı yoktur, toplumsal birlikteliğe de inanmaz. Dışlanmanın ve yalnızlığın etkisiyle birçok terapi grubuna dahil olmuş, insanlara sarılmaya, sığınmaya çalışmıştır ancak bizzat şahit olduğu bu süreçte istediği mutluluğu bulamamıştır, zamanla şiddete meyilli hale gelir çünkü toplumun bir çöplük olduğu inancını taşır. Kurumsal ya da toplumsal değerlere göre yaşamayı istememektedir, netice olarak sistemin karşıtı bir protest eylem içindedir. Eylemlerinin içeriği tamamen kaosa ve yıkıma aittir.

Durden, yaratıcılığı sayesinde -kendi ruh haline göre- bir dövüş şebekesi kurmuş, buna sadece erkekleri dâhil ederek kendi suç örgütünü yaratmayı hedeflemiştir. Tek amaçları toplumsal düzene karşı bir isyan geliştirip, bütün değer yargılarının köküne dinamit koymaktır.

Sonuç

Modernite veya kapitalizm gibi olguların ya da kavramların, zamana ve mekana hatta insan psikolojisine göre değişkenliği unutulmamalı. Kavramların anlam ve içerik olarak kayganlığına dikkat çekilerek, aşağıdaki sorular sorulabilir;

Sorular

• Modernite sizce nedir?
• Şizofrenin haklı yanı sizce ne kadar mümkündür?
• Modernite kavramı hakkında fikirleriniz ne derecede değişti?
• Şiddetin meşrulaştırılması mümkün müdür? Bu argümanın arka planında çalışan enstrümanlar hangileridir?
• Modern dünyada insanın ruh sağlığını koruyabilmesi bu denli zor mudur, nedenleriyle açıklayınız?

Can Murat Demir