Birinci Bölüm
Retorik, Diyalektiğin eşdeşidir. Dizgesel olarak ele alınacak bir konudur. Kanıtlarla inandırma tarzları retorik sanatının özüdür: yargıyı coşkularla saptırmaya başvurur. Bugün retorik üzerine kitapların yazarları, (hilenin daha kolay olduğu) adli dala çok fazla, (konuların daha geniş olduğu) politik dalı çok az önem veriyor. Kanıtlarla inandırma bir tür gösteridir, gösterinin retoriksel biçimi ise örtük tasım dır. Retoriğin dört kullanımı. Olası kötüye kullanımı, hakikat ve adalet yanında asıl kullanımı aleyhinde kanıt olamaz. Dürüst retorikçinin, kendisini dürüst olmayandan ayıracak bir başka .itli yoktur.
İkinci Bölüm
Retoriğin, ‘belli bir durum da elde var olan inandırma yollarını gözlemleme yetisi’ olarak tanımı. İnandırma tarzlarından bazıları kesinlikle retorik sanatına girer, bazılarıysa değil. Retorikçi, ikinci türü (tanıklar, anlaşmalar ve benzeri) hemen elinin altında bulur. Birinci türü kendisi elde etmek zorundadır; bunlar üçe ayrılır: konuşmacının, konuşmasını inandırıcı kılacak bir kişisel karakteri açığa vurma gücü; dinleyenlerin coşkularını uyandırma gücü; bir hakikati ya da sözde hakikati inandırıcı kanıtlar yoluyla tanıtlama gücü. Bu yüzden, retoriğe diyalektiğin ve aynı zam anda etik (ya da politik) çalışmaların bir dalı olarak bakabilir. İnandırıcı kanıtlar diyalektikteki tümevarımı karşılayan örnek; tasımı karşılayan örtük tasım; sözde tasımı karşılayan sözde örtük tasımdır. Örtük tasım retoriksel bir tasım dır, örnek ise retoriksel bir tümevarım. Retorik Retorik, sınıflarla ilgilenir, tek tek insanlarla değil; konuları ve ileri sürdüğü öncüller, büyük kısmıyla, insani eylem alanındaki seçenek olasılıklar gibidir; ve kendini, uzun bir uslamlama zincirini izleyemeyen eğitim siz düşünürlerden oluşan bir dinleyici grubuna uydurmak zorundadır. Örtük tasımların oluşturduğu öncüller ‘olasılıklar’ ve ’göstergeler’dir; göstergelerse ya yanılabilir ya da yanılmazdır, son gruptakilere denir. Örtük tasımların izlediği kanıtlama yolları, ya da konular, ortak (ya da genel) ve özel (yani, doğa bilimi ya da etik gibi bir tek çalışmaya özel) olarak birbirinden ayrılabilir. Özel yollar, retorikçi kendi alanını bir başkasına terketmek istemiyorsa, ayrı ayrı kullanılmalıdır.
Retorik: Aristoteles; İngilizceden çeviren Mehmet H. Doğan
